2-HALK OYUNLARI

 

Halk oyunlarında insanımızın iç dünyasının dışa yansıması vardır. Bu oyunlar neşenin, coşkunun, olaylara karşı meydan okuyuşun ritimlerle ortaya konuşudur. Hepsinde ayrı ayrı bir duygu, bazılarında da dini inanış saklıdır. Bu duygular içinde Reşadiye ve yöresinde oynanan oyunlardan derleyebildiklerimizin başlıcaları şunlardır;

 

a) Düz Horon

 

Bir ekip oyunudur. Bazı yerlerde kadınlarla karışık olarak da oynanır. Davul-zurna eşliğinde oynanan bu oyunlar sırasında mehter belirli molalar verir. Bu mola sırasında oyun devam eder. Oyuncular, horonın sözlerinden bölümler söylerler. Bu sözlerden birisi de şöyledir:

 

 

Yayladan mı geliyon

 

Sırtındaki yayık ne

 

Ben sana postal aldım

 

Ayağındaki çarık ne

 

Hey hurnuya hurnuya

Vursana mehter zurnaya

 

Nakaratını söyler, oyun çalgısıyla devam eder. Oyunun ritim özelliği de şöyledir; Sol ayak ileri atılır, sağ ayak yerinde durur. Sol ayak geri çekilir, sağ ayak ileri atılır. Bu hareketlerin tekrarıyla devam ederken sol ayakla ileriye gidiş sağlanır. Bu hareketlerin hızlandırılmasıyla “Yeldirme” yapılır.

 

b) Sarıkız

 

 

Bir ekip oyunudur. Düz horonla hemen hemen aynı ritim özelliğine sahiptir. Sözlerinden bir bölümü şöyledir:

 

 

Oy sarıkız sarıkız

 

Saçlarını tara kız

 

Ben askere gidiyom

Çıra yak da ara kız

 

c) Ellik

 

 

Bir ekip oyunudur. Davul ve zurnayla oynanır. Oyuncular el ele tutmazlar. Ritim olarak orakla ekim-biçim hareketleri yapılmaya çalışılır. Oyunun sözlerinden bir bölümü şu şekildedir:

 

 

Hey ellikten ellikten

Su çıktı mezarlıktan

 

Sararmışta solmuşsun

 

Besbelli bekarlıktan

 

Hey ellikten ellikten

Bir yar sevdim Döllük’ten

Döllük’ten yar sevenin

Ağzı burnu höllükten.

d) Sarsı Kıranı

 

 

Bir ekip oyunudur. Türkü ve çalgıyla oynanır. Ritim olarak düz horon gibidir. Oyunun sözleri şöyledir:

Sarsı kıranında kır atım kişner

 

Beşli martin gibi nüfuzum işler

 

Benim Hafız Ağam zorlukta kışlar,

 

 

Kaldır kır at, kaldır kır at ayağını nallayım

 

Nallayım da, yare karşı yollayım

 

 

 

e) Melet (Dört Ayak)

 

 

Bir ekip oyunudur. Türküsüz, davul-zurna eşliğinde oynanır. Ritim olarak düz horon’un ayak hareketlerinin ikili tekrarıdır. Sağa doğru kırılarak hareket edilir. Hızlandırılması da düz horon gibidir.

 

 

f) Gül Oğlan

 

 

Eski adı “Sürütme” olan oyun, bir ekip oyunudur. Oyuncular elele tutuşmaz, eller bele konur, sağ ayak ileri atılır, sol ayak yerden kesilerek ileriye doğru diz kırılarak hareket ettirilir. Oyunun sözlerinden bir bölümü şöyledir:

 

 

Bahçe pezik değil mi, Güloğlan

 

Ciğer ezik değil mi, Güloğlan

 

Ben sevdim eller aldı, Güloğlan

 

Bana yazık değil mi, Güloğlan

 

 

Bu oyunu, genelde kadınlar daha çok oynar.

 

 

g) Eminem

 

 

Kadınların oynadığı bir ekip oyunudur. Düz horon gibi oynanır. Kadınlar bu oyunda çalgı olarak “tef” kullanır. Oyunun sözlerinden bir bölüm şu şekildedir:

 

Eminem, darı koydum ambara

 

Eminem, darıldın mı sen bana

 

Eminem, darıldıysan var darıl

 

Eminem, dünya dolu yar bana

 

h) Alaçam

 

 

En az altı kişiyle davul-zurna eşliğinde oynanan bir ekip oyunudur. Ayaklar yere kuvvetle vurulurken, kollar yarım daire şeklinde hareket ettirilir. İleri ve geri dönüşlerde oyuncular yüz yüze gelir, göğüsler birbirine değecek bir biçim alır. Bu oyun, genellikle Alevi vatandaşlarımız tarafından oynanmaktadır. Oyunun sözlerinden bir bölüm şöyledir:

 

Alaçam allanıyor

 

Allanıp pullanıyor

 

Nazlı yarin yanağı

 

Öptükçe ballanıyor

 

ı). Reşadiye Semahı (Zamah)

 

 

Davul-zurna veya saz eşliğinde kadın-erkek karışık bir ekiple oynanır. Daire şeklini alan oyuncular el ele tutmaz, eller serbesttir. Ayakların hareketiyle kollar sağa sola çapraz hareketlendirilir. Oyunun akışı içinde oyuncular kendi ekseni etrafında dönerler. Bu dönüşler, bir ayin özelliğindedir. Ayakların yere sert vuruşuyla birlikte kolların hareketi de sertleşir. Ayaklar hep ileriyedir. Oyunun sözlerinden bir bölümü şöyledir:

 

 

Gidersin gidersin de yol alamazsın, yol alamazsın...

 

Azrail olsan da can alamazsın, can alamazsın...

 

Dünyayı halbura koysan elesen, koysan elesen...

 

Yine benim gibi de yar bulamazsın, yar bulamazsın...

 

Yürü dilber yürü, yar yürü yürü

Kaldır kollarını sar, yürü yürü

 

i) Ağırlama

 

 

Ekip halinde ve davul-zurna eşliğinde oynanır. Oyuncular, parmaklarını birbirine geçirerek el ele tutarlar. Adından da anlaşıldığı gibi ağır hareketli bir oyundur. Sol ayak ileri doğru hareket ettirilir, yere vuruyormuş gibi yapılır. Bu arada sağ ayak yerinde geriye çekilir gibi oynatılır. İkinci de sol ayak geri çekilirken sağ ayakla aynı hareket yapılır. Sağ ayak yerine çekildiğinde sol ayakla hareket sağlanır. Türküsüz oynanan bir oyundur. Kendine has ritim özelliği vardır. Tokat ağırlamasından farklı bir oyundur.

 

 

 

j) Üçayak

 

Davul-zurna eşliğinde oynanan bir ekip oyunudur. Oyuncular el ele tutuşur ve dik durumda, ileri yürüyormuş gibi üç adım gider. Bu üç adım sonunda sol ayak ucuyla yere dokundurma hareketi yapılır, ayak geri çekilir. Oyuncular geriye döner, geriye üç adım sayar. Sonunda sağ ayak ucuyla yere vurma hareketi yapar. Ayak yerine çekilir, sol ayakla aynı hareket tersine yapılır. Bu hareketlerin tekrarı oyunun ritmini oluşturur. Oyun türküsüz oynanır.